مدیریت کسب وکار (MBA) - رفتار سازمانی و منابع انسانی

kasb o kar bazaryabi 2

تعریف و هدف

بهبود استاندارد زندگی در هر کشوری مستلزم ارتقاء سطح کیفیت مدیریت در سازمان های اقتصادی، اجتماعی، تولیدی و خدماتی است. برای تحقیق توسعه یافتگی و پیشرفت مستمر، باید موقعیت های اقتصادی بیشتر و برتر برای کشور فراهم آید و با استفاده از الگوی توسعه دانش بنیان در جهت بهبود مدیریت آن ها تلاش شود. بهبود مدیریت به بهبود بهره¬وری می انجامد و از این راه امکان استفاده بهتر از ظرفیت ها و امکانات موجود را فراهم می کند که زمینه ساز در عرضه مطلوب تر کالاها و خدمات خواهد شد. رسیدن به چنین جایگاهی مستلزم وجود مدیرانی آینده نگر، اخلاق مدار، مجهز به دانش روز و مسلط بر ابزارهای مدیریتی است.
با چنین نگرشی، دوره کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار (MBA) افراد دارای تخصص های گوناگون را برای مدیریت آماده می سازد. این دوره ابتدا در کشورهای صنعتی و سپس در کشورهای در حال توسعه گسترش یافت. اولین دوره کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار در ایالات متحده در مدرسه کسب و کار تاک در ابتدای قرن بیستم تأسیس شدو در سال 1908 میلادی مدرسه کسب و کار دانشگاه هاروارد تأسیس شد و در سال 1943 مدرسه کسب کار دانشگاه شیکاگو به کارکنان حرفه ای دوره کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار اجرایی (EMBA) را ارائه داد. در سال 1950 اولین دوره کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار در خارج از ایالات متحده توسط دانشگاه وسترن انتاریو در کشور کانادا ارایه شد. به دنبال آن در سال 1951 دانشگاه پروتوریا در آفریقای جنوبی نیز این دوره را ارایه داد. در سال 1955 مؤسسه مدیریت کسب و کار در کراچی پاکستان با همکاری دانشگاه پنسیلوانیا به عنوان اولین مدرسه کسب و کار آسیایی، این دوره را با الگو برداری از ایالات متحده ارایه کرد. در سال 1957 اینسید به عنوان اولین مدرسه کسب و کار اروپایی برنامه درسی کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار را به اجرا درآورد. به دنبال این پیشرفت ها، تاکنون برنامه های درسی مشابه و متنوع از این دوره در کشورهای مختلف طراحی و اجرا شده است. همراه با اقبال جهانی به برگزاری دوره کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار در دهه 50 شمسی در ایران مرکزی به نام (ICMS) با همکاری دانشگاه هاروارد این دوره راه اندازی شد اما تنها دوبار این دوره برگزار شد. دومین گام در این راستا در اواخر دهه 60 شمسی توسط سازمان مدیریت صنعتی برداشته شد. در نهایت اولین برنامه دانشگاه این دوره براساس مصوبه جلسه 408 مورخ 79/11/06 شورای عالی برنامه ریزی در دانشگاه صنعتی شریف به اجرا درآمده و بعد از آن در بسیاری از دانشگاه های دیگر در سطح کشور تا امروز برگزار شده است.
هدف اصلی دوره مدیریت کسب و کار، تربیت و توانمندسازی سرمایه لازم برای ایفای نقش مؤثر در حوزه مدیریت کسب و کار است. مخاطبان دوره، افرادی با تجربه کاری قابل توجه و غالباً دانش آموختگان رشته های فنی – مهندسی و یا علوم پایه هستند که به دنبال کسب دانش مدیریتی لازم برای اداره مطلوب تر کسب و کار خویش هستند.

فهرست گرایش های دروه کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار (MBA) با تفکیک نوع آن ها یعنی "عمومی" و "تخصصی" که خود شامل دو دسته است. در ادامه آورده شده است:

کد گرایش	نوع گرایش	نام گرایش ( فارسی )	نام گرایش ( انگلیسی )
11	عمومی	عمومی	General
12	تخصصی - دسته اول به ترتیب حروف الفبا	استراتژی	Strategy
13		بازاریابی	Marketing
14		خدمات	Services
15		رفتار سازمانی و منابع انسانی	Organizational Behavior and Human Resources
16		سازمان های پروژه محور	Project-oriented Organizations
17		سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات	Information Systems and Technology
18		عملیات زنجیره تأمین	Operations and Supply Chain
19		فناوری	Technology
20		کارآفرینی	Entrepreneuship
21		کسب و کار بین المللی	International Business
22		مالی	Finance
23		نوآوری و توسعه محصول و خدمت	Innovation and Product service Development
41	تخصصی - دسته دوم به ترتیب حروف الفبا	کشاورزی تجاری ( گرایش مدیریت کسب و کار در کشاورزی و صنایع غذایی )	Agribusiness
42	تخصصی - دسته دوم به ترتیب حروف الفبا	مالیه کشاورزی ( گرایش مدیریت کسب و کار در کشاورزی و صنایع غذایی )	Agricaltural Finance

- گرایش عمومی یکی از رایج ترین گرایش های این دوره است که در تمامی دانشگاه های صاحب نام برگزار کننده دوره کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار ارایه می شود. گرایش های تخصصی شامل دو دسته اول و دوم هستند.
- گرایش های تخصصی دسته اول بر یک وظیفه، یک فرآیند یا یک حیطه دانشی خاص مدیریت کسب و کار متمرکز هستند.
- گرایش های تخصصی دسته اول از میان مهم ترین گرایش های ارایه شده توسط اکثر دانشگاه های برتر دنیا انتخاب شده اند.
گرایش های تخصصی دسته دوم به مدیریت نوع مشخصی از کسب و کار می پردازند. این دسته از گرایش ها در گستره ای بسیار وسیع به فراخور نیازهای جامعه می توانند تعریف شوند. در این طرح، دسته دوم گرایش های تخصصی فقط شامل گرایش های مربوط به حوزه کسب و کار کشاورزی و صنایع غذایی است که تا زمان تصویب این طرح، درخواست ایجاد آن به طور رسمی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منعکس شده بود.
موسسه آموزش عالی نورطوبی در حال حاضر در چهار گرایش تخصصی استراتژی، بازاریابی، رفتار سازمانی و منابع انسانی و مالی دانشجو می پذیرد.

طول دوره و شکل نظام

طول دروه کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار (MBA) برابر با 2 سال و شامل 4 نیمسال تحصیلی است نظام آموزشی این دوره مطابق آیین نامه ها و مصوبات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
شرایط پذیرش در دوره کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار به شرح زیر است:
- تحصیلات کارشناسی داوطلبان : تمامی رشته ها
- نحوه پذیرش : از طریق آزمون سراسری

دروس امتحانی آزمون سراسری با ضرایب یکسان به شرح زیر است:
- زبان تخصصی مدیریت
- استعداد و آمادگی تحصیلی ویژه رشته مدیریت
- ریاضیات عمومی 1 و 2
- مبانی سازمان و مدیریت

تعداد واحد درسی

به طور کل این دوره دارای گرایش¬های عمومی و تخصصی است. کلیه دروس این دوره 3 واحدی هستند و در مجموع تعداد واحدهای درسی آن برابر با 48 واحد (16 درس) می¬باشد.
تعداد واحدهای اصلی 30
تعداد واحدهای اصلی – اختیاری 6
تعداد واحدهای اختیاری – تخصصی 12
تعداد واحدهای تخصصی – اصلی 6
تعداد واحدهای تخصصی – اختیاری 6

همان گونه که مشاهده می شود هر دانشجو ملزم به اخذ 30 واحد (10 درس) "اصلی" و 6 واحد (2 درس) " اصلی – اختیاری" می باشد. مابقی 12 واحد (4 درس) که در گرایش عمومی "اختیاری" و در سایر گرایش¬ها تخصصی نامیده می شوند به شکل زیر اخذ می گردند:
- گرایش عمومی: 12 واحد (4 درس) اختیاری
- گرایش های تخصصی 12 واحد (4 درس) تخصصی که 6 واحد (2 درس) آن "تخصصی – اصلی" و مابقی دروس "تخصصی – اختیاری" هستند .

در صورت داشتن شرایط لازم و تأیید گروه آموزشی، دانشجویان می توانند پایان نامه 6 واحدی را اخذ کنند. در این صورت در گرایش های تخصصی (دسته اول و دوم) 6 واحد (2 درس) تخصصی – اختیاری دانشجو حذف می شود. در گرایش عمومی نیز 6 واحد (2 درس) از دروس اختیاری کاسته می شود و 6 واحد (2 درس) باقیمانده اختیاری با نظر استاد راهنما در راستای موضوع پایان نامه باید اخذ شود.